احیای صنعت گردشگری و درآمدزایی ارزی

گردشگری در دنیای پیشرفته کنونی، ابزاری متنوع و درآمدزاست که برای رشد، توسعه و توجه سیاست گذاران و تصمیم سازان اقتصادی کشورها در اختیار دولتمردان قرار داشته و دارد. در سراسر دنیا،این صنعت همواره به عنوان یکی از منابع مهم درآمدی و اشتغالزایی کشورها مطرح بوده است؛ اما در ماه های اخیر شیوع ویروس کرونا، به این صنعت و به تبع آن دیگر صنایع و نیز زندگی روزمره مردم آسیب رسانده است.

به گزارش پایگاه خبری شاخص اقتصاد، وابستگی بخشی از اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی، وجود تحریم ها، شیوع ویروس کرونا و آسیب به صنعت گردشگری و دیگر بخش های اقتصادی، کاهش درآمدهای ارزی را برای کشور به دنبال داشته است.

براساس آمار سازمان جهانی جهانگردی (UN WTO) تعداد گردشگران بین المللی در سال ۲۰۱۲ به حدود یک میلیارد نفر و گردش مالی آن به حدود یکهزار و ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده و از هر ۱۲ تا ۱۵ شاغل در دنیا یک شغل به گردشگری اختصاص داشته است؛ براین اساس، بخش گردشگری قدرت جذب حدود ۶ تا ۸ درصد شاغلان را داشته و تا قبل از شیوع ویروس کرونا هر ۵ تا ۱۰ گردشگر یک فرصت شغلی و تغییر در سفرهای گردشگری ایجاد می کرده؛ اما در اوضاع کنونی این رقم به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است.

طبق بررسی‌های شورای جهانی سفر و گردشگری، با شیوع ویروس کرونا، بیش از ۷۵ میلیون شغل در صنعت توریسم و گردشگری در معرض خطر قرار گرفته است. همچنین، تحقیقات نشان می‌دهد که از دست دادن تولید ناخالص داخلی در بخش سفر و گردشگری ۲.۱ تریلیون دلار بر اقتصاد جهان زیان وارد کرده است.

در سند چشم انداز ۲۰ ساله ایران، تاکید شده که باید گردشگری دومین منبع درآمد کشور پس از نفت باشد و با توجه به این سند، لازم است سهم ایران از شمار گردشگران جهانی از ۹ صدم درصد در سال ۱۳۸۳ (سال پایه) به ۱.۵ درصد در سال ۱۴۰۴ (سال پایانی برنامه چشم انداز ۲۰ ساله آینده) افزایش یابد؛ یعنی حدود ۲۰ میلیون گردشگر.

همچنین سهم ایران از درآمد گردشگری جهانی از ۷ صدم درصد در سال ۱۳۸۳ به ۲ درصد در سال ۱۴۰۴ رشد یابد؛ به گونه ای که کشور ایران در سال ۱۴۰۴ سالانه قریب به ۲۵ میلیارد دلار از محل گردشگری ورودی درآمد کسب نماید.

اما این چشم اندازها تا قبل از شیوع ویروس کرونا و تحولات کنونی در دنیا مطرح بوده است. بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی متولیان بخش گردشگری، تنها ۱۰ درصد از عوامل درگیر در بخش گردشگری با شیوع ویروس کرونا همچنان فعال است و بسیاری از مشاغل درگیر در این حوزه که دغدغه اصلی متولیان امر است، دچار آسیب و یا نابود شده است.

در همین حال، تلاش دست اندرکاران صنعت گردشگری بر آن است که با تغییر در شیوه جذب گردشگری، بخشی از درآمدهای ارزی را با فعال نمودن این صنعت محقق کنند.

اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری در نشستی با وزیر و مدیران وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری عنوان کرد که صنعت گردشگری امروز در یکی از سخت‌ترین شرایط قرار گرفته؛ درحالی که درآمدهای حاصل از این صنعت می‌تواند بخشی از نیازهای ارزی و اشتغال را مرتفع کند.

امروز در دوره ای خاص از نظر گردشگری قرار داریم؛ زیرا توصیه‌های پزشکی در کشورها مبنی بر در خانه ماندن و به مسافرت نرفتن باعث شده تا صنعت گردشگری و فعالان این عرصه دچار خسارات مالی فراوانی شوند.

همچنین، در حال حاضر که کشور با محدودیت درآمدهای ارزی و تحریم فروش نفت مواجه است، توسعه گردشگری و درآمدهای حاصل از این صنعت می‌تواند بخشی از نیازهای ارزی را مرتفع کرده و ضمن ایجاد فرصت های شغلی، درآمدهای مردم را نیز افزایش دهد.

تاکید و دیدگاه مقام معظم رهبری نسبت به صنعت گردشگری و ترسیم هدف گذاری جذب سالانه ۲۰ میلیون گردشگر به کشور بر اساس سند چشم انداز نیز می‌تواند تا حد زیادی مسیر توسعه گردشگری را هموار ساخته و موانع را از پیش روی بردارد.

بر اساس ارزیابی ها و برآوردهای آسیب‌های ناشی از شیوع کرونا بر صنعت گردشگری، میزان خسارت در این بخش تا پایان مردادماه سال جاری ۱۲ هزار میلیارد تومان بوده است و به گفته علی اصغر مونسان وزیر گردشگری میراث فرهنگی و صنایع دستی، بسیاری از استان‌های کشور که جزو مقاصد گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شوند، پیامدهای ناشی از شیوع کرونا و تعطیلی صنعت گردشگری در کشور، آسیب‌های جدی به معیشت و سفره مردم این استان‌ها وارد کرده و آژانس‌های مسافرتی، هتل‌ها و واحدهای بوم گردی متحمل خسارات جدی شده‌اند.

در سال ۱۳۹۸ تعداد هشت میلیون و ۸۰۰ هزار نفر گردشگر خارجی وارد کشور شده اند و این در شرایطی است که متوسط رشد جهانی گردشگری ۵ درصد بوده و ایران رشد ۵۲ درصد را تجربه کرده است. از این رو، با توجه به استمرار تعطیلی های اجباری ناشی از شیوع کرونا، امروز نیازمند حمایت ویژه دولت از صنعت گردشگری هستیم تا زحمات و دستاوردهای گذشته از بین نرود.

در همین حال استان اصفهان به عنوان قطب گردشگری کشور با تشکیل ستاد احیای گردشگری در اتاق بازرگانی اصفهان ذیل شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی به تازگی چهار کمیته “سیاستگذاری”، “هماهنگی اقدامات”، “رصد و پایش” و کمیته “بهداشت و گردشگری ایمن” را تعریف کرده تا علاوه بر احیای این صنعت و جذب گردشگر به شیوه جدید، درآمدزایی ارزی را نیز محقق کند.

وظیفه ستاد احیای گردشگری، ایجاد هماهنگی و پشتیبانی از توسعه صنعت گردشگری است. در ستاد احیای گردشگری هم قرار نیست وظیفه ای از کسی سلب و به دیگران محول شود؛ بلکه دستگاه های عضو باید با همدلی و همراهی، با هدف توسعه گردشگری این مهم را به انجام برسانند؛ زیرا جایگاه اصفهان از نظر تاریخی و گردشگری در بین هزاران شهر تاریخی دنیا، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

همچنین کارشناسان اقتصادی و گردشگری بر این باورند که اصفهان دیگر جای توسعه صنعت و کشاورزی نیست و بر اساس مطالعات انجام شده محور توسعه اشتغال در استان، گردشگری است که همین مساله ضرورت اهمیت و توجه به امر گردشگری با شیوه های جدید را بیشتر گوشزد می کند.