در سال‌هایی نه‌چندان دور، انجام کارهای ساده به آسانی حالا نبود. کسی فکرش را نمی‌کرد روزی، اهمیت ندارد در تهران باشی یا در دور‌افتاده‌ترین روستاها، اهمیتی ندارد برای خانه‌ات مبل و یخچال بخواهی یا برای تراکتورت چرخ یا گاو و گوسفند برای مزرعه‌ات؛ همه چیز با یک سرچ ساده اینترنتی برایت مهیاست. اینها مثال‌هایی ساده و ملموس از قدرت کسبوکارهای نوپا و فناوری‌محور است؛ متخصصانی که با کمک تکنولوژی و با ایده‌های جدید، کارها را آسان‌تر می‌کنند.
به گزارش پایگاه خبری شاخص اقتصاد به نقل از سایت شنبه پرس، اما کارآفرینی در ایران به این سادگی‌ها هم نیست و هرچند که دولت و سیاستمداران، استارتاپ‌ها را حلال همه مشکلات کشور معرفی می‌کنند، فعالان این حوزه از مسئله‌ای که شاید بتوان نامش را دخالت دولت در کار این مجموعه‌ها دانست، شکایت دارند؛ اتفاقی که کار‌کردن را برای متخصصان این حوزه دشوارتر می‌کند. مثلا مجموعه استارتاپی که با هدف راحت‌تر‌کردن خرید و فروش ملک یا ماشین ایجاد شده بودند، حالا در این وضع آشفته اقتصادی از طرف دولت مجبور به حذف قیمت‌ها شده و همین مشکلاتی را برای خود این استارتاپ‌ها و کاربران آنان ایجاد کرده است.
برخی حمایت‌ها بیشتر شکل شوآف دارند
در چند سال گذشته، عملکرد استارتاپ‌ها مانند حالا، جا نیفتاده بود و حتی واژه استارتاپ پذیرفتنی نبود و سیاستمداران به نوعی شمشیرها را علیه واژه استارتاپ از رو بستند، اما پس از اینکه این کسبوکارهای فناوری‌محور خودی نشان دادند، توجه سیاستمداران هم به آنها جلب شد؛ هرچند که صاحبان این مجموعه‌ها معتقدند که برخی از دولتی‌ها همچنان هم کاملا متوجه موضوع نشده‌اند و چیزی که باعث شده به پلتفرم‌های استارتاپی توجه نشان بدهند، بیشتر موج قدرتمندی است که برای این مجموعه‌ها راه افتاده و حمایت‌های این دسته بیشتر شکل شوآف دارد تا حمایت واقعی.
محمدرضا سبحان، مدیرعامل تیوان در گفت‌وگو با شنبه می‌گوید: خیلی وقت‌ها قوانین جلوی نوآوری را می‌گیرد. خیلی از قوانین ما قدیمی است و به‌روز نشده است و همین باعث می‌شود هر نوع نوآوری چه استارتاپ و… با مشکل مواجه شود. دید تغییر در مدیران ما وجود ندارد و از تغییر می‌ترسند. به نظرم مشکل این است که ما همیشه قانون را وصله‌پینه کرده‌ایم؛ هیچ‌وقت بازنگری اساسی به قانونی که سال‌هاست وجود دارد، نکرده‌ایم، همیشه تبصره اضافه کرده‌ایم که کارمان را راه بیندازد و همین تبصره‌ها و راه‌های فرار باعث شده که ما نه کمکی برای رشد به اقتصاد کرده باشیم و نه توانسته باشیم از قانون به عنوان ابزار برای جلوگیری از فساد و رانت و … استفاده کنیم.
به گفته سبحان، جدیدا در حوزه پزشکی برای استارتاپ‌هایی که به صورت آنلاین در حوزه دارو و سلامت کار می‌کردند، موانعی ایجاد شد و حتی تا مرز تعطیلی رفتند که البته در این مورد معاونت علمی خیلی خوب توانست با وزارت بهداشت مذاکره کند و خیلی مسائل را حل کرد.
کار ما کمک به شفاف‌سازی قیمت بود
شاید ملموس‌ترین دخالت‌ها در کار استارتاپ‌ها برای همه مردم زمانی بود که با بالا‌رفتن قیمت‌ها و آشفته‌شدن بازار، ناگهان قیمت‌های بخش‌هایی مانند املاک و خودرو از سایت‌های خرید و فروش غیب شد. این مسئله مردمی که این سایت‌ها را به‌خاطر آسان‌شدن کارها انتخاب کرده بودند، متعجب و شاکی کرد. حالا به جای اینکه با دیدن آگهی‌ها رنج قیمتی را پیدا کنند و معاملاتشان آسان‌تر شود، باید تک به تک برای گرفتن قیمت با فروشندگان تماس می‌گرفتند؛ اتفاقی که تاحدودی خلاف فلسفه ایجاد این پلتفرم‌های فروش بود.
نیما اشرف‌زاده، مدیر اجرایی سایت شیپور در این رابطه می‌گوید: روزی که ما شیپور را راه انداختیم، کمبود یک پلتفرم شفاف در حوزه نیازمندی‌ها را در کشور حس می‌کردیم. حالا وقتی هدف یک پلتفرم کمک به مردم است و قیمت حذف می‌شود، شفافیت در آن بازار از بین می‌رود و دلال قیمت‌گذاری می‌کند. آن هم در حوزه‌ای که خود صاحبان بازار و دولت قیمت‌گذاری نمی‌کنند و زیربار مسئولیت قیمت‌گذاری نمی‌روند. اگر ما مثلا در بازار خودرو قیمت‌گذاری شفافی داشته باشیم و نگذاریم که بالاتر یا پایین‌تر خرید و فروش شود، در آن زمان اگر سایت‌ها قیمت نداشته باشند، اشکالی ندارد. اما وقتی بازار کاملا آزاد است و هرکس می‌تواند خودروی خود را با هر رقمی که دوست داشته باشد، بفروشد، دیگر داستان متفاوت است.
نیما اشرف‌زاده تاکید می‌کند: مردم به عنوان مصرف‌کننده از کجا باید بدانند که ماشینی که گلگیرش خورده است، چقدر می‌ارزد؟ یک ماشین که در آن تعویض شده، چقدر از قیمتش کم می‌شود؟ پلتفرم‌ها این شفافیت را ایجاد می‌کنند و خریدار مثلا ۱۰ آگهی در سایت می‌بیند و قیمت دستش می‌آید. در این مدت نمونه‌های بسیاری با پشتیبانی ما تماس گرفتند و گفتند که مثلا ماشین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومانی را ۴۷۰-۵۰۰ میلیون تومان خریده است و از ما گلایه کردند که شما مسئولید و باید قیمت می‌گذاشتید که کلاه سر من نرود.
مدیر اجرایی شیپور با اشاره به اینکه ما مدت‌ها وقت گذاشته بودیم و از روش‌های مختلف قیمت‌های منصفانه کالاها را در‌آورده بودیم، اضافه می‌کند: زمانی که ما قیمت داشتیم، در اردیبهشت ماه چقدر قیمت بالا رفته؟ به طور مثال، اوج قیمت سانتافه ۸۰۰ میلیون بوده و ۲هفته بعد از اینکه ما قیمت را برداشته‌ایم به یک میلیارد و ۱۰۰میلیون رسیده و یک ماه و نیم بعد به یک میلیارد و ۳۷۰ رسیده است.
متخصصان این حوزه معتقدند که افزایش قیمت تقصیر پلتفرم‌ها نیست، به عرضه و تقاضا، قیمت‌های کارخانه‌ها، قیمت دلار و هزار و یک چیز دیگر ربط دارد. اما تمام این مشکلات راهکار دارد و قابل حل است اما این راهکار حذف قیمت‌ها نیست؛ چرا‌که راهکاری موقتی است و نبودن شفافیت در طولانی‌مدت اثر منفی بیشتری خواهد گذاشت.
